Nếu như bạn không được bác sĩ của bạn hướng dẫn cách sử dụng thuốc corticoid bôi như thế nào thì những hướng dẫn sau có thể sẽ giúp bạn sử dụng chúng cho đúng cách. Bài viết này chủ yếu đề cập đến việc sử dụng lượng bao nhiêu và bao nhiêu lần.
Với từng bệnh lý cụ thể và giai đoạn bệnh khác nhau sẽ có điều chỉnh việc sử dụng khác nhau, do đó luôn tuân theo hướng dẫn chi tiết của bác sĩ chuyên khoa trực tiếp theo dõi và điều trị cho bạn!
Phần lớn mọi người chỉ cần sử dụng thuốc một đến hai lần trong ngày trong vòng 1 đến 2 tuần là đủ, mặc dù thỉnh thoảng bác sĩ của bạn có thể đề nghị sử dụng ít lần hơn với thời gian kéo dài hơn.
Thuốc chỉ nên được thoa lên vùng da bị ảnh hưởng. Hãy xoa nhẹ nhàng chúng vào da theo hướng của lông/tóc mọc.
Cách sử dụng thuốc:
- Lần đầu tiên mua thuốc về, hãy tháo nắp ống thuốc ra và bạn sẽ thấy vẫn đang được bọc kẽm kín, hãy sử dụng đầu bên kia của nắp để chọc thủng ống thuốc ( điều này khá quan trọng bởi lẽ sẽ giúp bạn sử dụng được chính xác lượng thuốc bạn cần sử dụng được hướng dẫn ở phần tiếp theo).
- Rửa sạch vùng da tổn thương của bạn và loại bỏ những tất tẩy rửa hoặc xà phòng trước khi thoa thuốc lên.
- Thấm khô vùng da đó thay vì chà xát hoặc lau chùi mạnh chúng.
- Thoa lớp kem mỏng lên da.
- Nhẹ nhàng massage kem hoặc dầu cho đến khi chúng biến mất hoàn toàn trên da.
- Đậy nắp ống thuốc.
- Rửa sạch tay của bạn sau khi thoa thuốc trừ khi da bàn tay cũng bị ảnh hưởng.
- Không cần thiết thoa thuốc nhiều hơn 2 lần mỗi ngày trừ khi được sự hướng dẫn của bác sĩ.
- Nếu như bạn có sản phẩm kem, dầu hoặc dạng lotion khác sử dụng chung trên vùng da bị ảnh hưởng này, bạn nên giãn cách thời gian sử dụng giữa 2 loại này ra ít nhất 30 phút để không làm trộn lẫn chúng trên da của bạn.
Đơn vị đầu ngón tay (Fingertip units-FTUs)
Thỉnh thoảng, lượng thuốc bạn sẽ được hướng dẫn sử dụng được dựa vào đầu ngón tay của bạn theo đơn vị FTUs.
FTU là lượng thuốc cần nặn ra thành thỏi bắt đầu từ đầu ngón tay trỏ người lớn đến rãnh nếp gấp thứ nhất kể từ đầu ngón tay, với kích thước ống kem với miệng rộng 5mm theo đúng chuẩn.
Một FTU có lượng khoảng 500mg. Lượng như vậy đủ để điều trị cho một vùng da có diện tích gấp đôi bề mặt lòng bàn tay với những ngón khép lại với nhau.
Liều khuyến cáo trong thuật ngữ FTUs còn tùy thuộc vào phần nào của cơ thể được điều trị bởi vì da mỏng hơn ở một số vùng và nhạy cảm hơn với tác dụng của corticoid khi được sử dụng ở những vùng này.
Lượng kem sử dụng trong đơn vị đầu ngón tay cũng biến đổi theo lứa tuổi:
- Nam giới trưởng thành: 1 FTU chứa khoảng 0.5g
- Nữ giới trưởng thành: 1FTU chứa khoảng 0.4g
- Trẻ khoảng 4 tuổi: Chiếm khoảng 1/3 lượng người lớn.
- Trẻ 6 tháng đến 1 tuổi: Chiếm khoảng ¼ người lớn.
Dành cho người lớn với đơn vị đầu ngón tay khuyến cáo nên được thoa trong một liều đơn như sau:
- 0.5 FTU cho cơ quan sinh dục ngoài
- 1 FTU cho 1 bàn tay, khuỷu và đầu gối.
- 1.5 FTUs cho bàn chân, bao gồm cả lòng bàn chân.
- 2.5 FTUs cho vùng mặt và cổ.
- 3 FTUs cho vùng da đầu.
- 4 FTUs cho một bàn tay với tay hoặc cả 2 mông.
- 8 FTUs cho 2 chân và mặt trước hoặc mặt sau của thân mình (phần chủ yếu của cơ thể ngoại trừ tay, chân, đầu)
- Toàn bộ cơ thể: khoảng 40 FTUs.
Đối với trẻ em, liều FTUs khuyến cáo tùy thuộc vào tuổi của trẻ.
Dành cho trẻ từ 3 tháng – 6 tháng:
- Toàn bộ vùng mặt và cổ – 1FTU.
- Toàn bộ cánh tay và bàn tay – 1FTU
- Toàn bộ chân và bàn chân – 1FTU
- Toàn bộ phần trước ngực và phần bụng: 1FTU.
- Toàn bộ vùng lưng sau (kể cả vùng mông 2 bên).
Trẻ từ 1- 2 tuối:
- Toàn bộ vùng mặt và cổ – 1.5 FTU.
- Toàn bộ cánh tay và bàn tay – 2FTU
- Toàn bộ chân và bàn chân – 3FTU
- Toàn bộ phần trước ngực và phần bụng: 3FTU.
- Toàn bộ vùng lưng sau (kể cả vùng mông 3.5 bên).
Trẻ từ 3-5 tuổi
- Toàn bộ vùng mặt và cổ – 1.5 FTU.
- Toàn bộ cánh tay và bàn tay – 2FTU
- Toàn bộ chân và bàn chân – 3FTU
- Toàn bộ phần trước ngực và phần bụng: 3FTU.
- Toàn bộ vùng lưng sau (kể cả vùng mông 3.5 bên).
Trẻ từ 6-10 tuổi
- Toàn bộ vùng mặt và cổ – 2. FTU.
- Toàn bộ cánh tay và bàn tay – 2.5 FTU
- Toàn bộ chân và bàn chân – 4.5 FTU
- Toàn bộ phần trước ngực và phần bụng: 3.5 FTU.
- Toàn bộ vùng lưng sau (kể cả vùng mông ) 5 FTUs.
Sử dụng corticoid và dưỡng ẩm.
Một cố người sử dụng corticoid tại chỗ cũng đòi hỏi sử dụng thêm những sản phẩm dưỡng ẩm thường xuyên. Có một số dạng kem hoặc dạng lotion được thiết kế dành cho da khô, bong vảy và ngứa. Nếu như bạn sử dùng kèm theo cả corticoid tại chỗ và dưỡng ẩm, bạn nên thoa dưỡng ẩm trước. Sau đó đợi khoảng 30 phút để thoa corticoid tại chỗ sau đó.
Có những lỗi thường gặp khi sử dụng corticoid tại chỗ:
Một số người dùng quá ít
Lỗi thường gặp khi mọi người sử dụng corticoid bôi tại chỗ là quá chú ý đến những tác dụng phụ của chúng. Một số gia đình không điều trị đủ liều cho trẻ vì họ sợ những tác dụng phụ của corticoid. Họ thoa không đủ số lần theo chỉ định hoặc sử dụng loại có độ mạnh không phù hợp để điều trị đợt cấp của bệnh. Điều này thường làm cho việc sử dụng phải kéo dài hơn và nhiều hơn bình thường bởi vì da viêm sẽ không sạch hoàn toàn được. Việc sử dụng theo kiểu dùng – nghỉ – dùng trở lại (một vài ngày) cũng không nên làm bởi vì trẻ sẽ cảm giác khá là áp lực và khó chịu trong những thời gian này khi mà tình trạng viêm không được điều trị thích hợp. Một đợt cấp của viêm da có thể gần như cải thiện hoàn toàn khi sử dụng corticoid đúng cách.
Một số người sử dụng quá nhiều
Chỉ sử dụng corticoid trong điều trị chàm theo những hướng dẫn trực tiếp của bác sĩ. Một số người vẫn tiếp tục sử dụng thuốc thêm một thời gian dài sau khi chàm đã bị loại bỏ với mục đích “giữ cho chúng biến mất mãi” như vậy. Điều này là không cần thiết. Một số người với bệnh lý viêm da nặng có thể đòi hỏi được sử dụng tiếp nhưng phải dưới sự theo dõi và hướng dẫn của bác sĩ.
Sau đây là những lời khuyên hữu ích dành cho bạn:
- Chỉ sử dụng corticoid tại những vị trí bị ảnh hưởng, không được sử dụng chúng như là một chất dưỡng ẩm.
- Không được sử dụng chúng khi mặc tã hoặc băng kín lại ngoại trừ khi được sự hướng dẫn của bác sĩ da liễu ( tả hoặc băng lại có thể làm cho thuốc dễ dàng đi qua da hơn và tăng khả năng xảy ra tác dụng phụ nhiều hơn).
- Không tự ý sử dụng corticoid trên vùng mặt nếu chưa có sự tư vấn của bác sĩ da liễu. Nếu sử dụng chúng ở vùng mặt cũng nên dùng quá 5 đến 7 ngày. Và chú ý là không để thuốc dính vào mắt.
- Khi sử dụng thuốc ở những vùng da như là da non, da mỏng, vùng mặt, sinh dục và những vùng da tiếp xúc với nhau như là bên dưới vú hoặc giữa 2 mông. Thuốc rất dễ hấp thu do vậy mà chỉ nên thoa một lớp mỏng kem hoặc dầu mà thôi.
- Sử dụng corticoid có thể gây ra những tác dụng phụ cho bạn và cần phải báo cho bác sĩ điều trị về bất cứ vấn đề nào mà bạn gặp phải.
- Đảm bảo thuốc không bị chà xát vào áo quần, do vậy mà bạn có thể sử dụng một miếng gạc bằng cotton hoặc vải sạch để che lại nhưng không được băng kín khí trừ khi có hướng dẫn của bác sĩ da liễu.
- Mỗi sản phẩm kem hoặc dầu chỉ được thiết kế để dùng để thoa vùng da, do vậy khi bạn có ý định sử dụng sản phẩm này vùng niêm mạc như niêm mạc miệng thì hãy hỏi ý kiến của bác sĩ.
- Nếu thuốc dính vào mắt thì hãy rửa ngay với nước ấm sạch và cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu như vẫn còn cảm giác kích thích sau khi rửa.
- Nếu như bạn quên thoa thuốc, hãy thoa lại đúng liều khi bạn nhớ ra và sau đó sử dụng bình thường như trước.
- Luôn đọc kĩ và làm theo những hướng dẫn trên hướng dẫn sử dụng hoặc bác sĩ của bạn.
- Không sử dụng thuốc hết hạn bởi vì có thể chúng bị nhiễm khuẩn và kém tác dụng.
- Không đứa thuốc mà bạn đang sử dụng cho người khác sử dụng mặc dù có thể có chung triệu chứng với bạn. Chúng có thể sẽ có hại cho họ.
- Luôn giữ thuốc xa tầm tay trẻ em.
BS Trần Ngọc Nhân
Tài liệu tham khảo
- How to use topical corticosteroids, http://www.nhs.uk/Conditions/Corticosteroid-preparations-(topical)/Pages/Side-effects.aspx
- How to use topical steroids?, Dr Amanda Oakley, Dermatologist, Hamilton, New Zealand, 1997. Updated 4 January 2016, http://www.dermnetnz.org/
- Topical steroids for eczema, http://patient.info/health/topical-steroids-for-eczema
- How to use your topical corticosteroid cream or ointment, http://www.netdoctor.co.uk/
[…] thêm bài viết: Làm thế nào để sử dụng corticoid đúng cách? và Nhận diện những gương mặt sản phẩm của kem trộn trên cùng website […]