Nám má là một rối loạn sắc tố da mắc phải mạn tính chủ yếu ảnh hưởng lên phụ nữ trong thời kỳ sinh sản. Đặc trưng chủ yếu là sự tích tụ các sắc tố melanin ở da sau những yếu tố bệnh sinh nào đó. Bạn đọc có thể tìm thấy nội dung chi tiết tại bài viết Nám má do yếu tố nào khởi phát và làm nặng? Khác với những công thức kinh điển sử dụng hydroquinone kết hợp từ 1975 mà tôi đã có dịp đề cập đến các bạn trong chủ đề: Hiệu quả và an toàn của công thức kết hợp trong thuốc bôi trị nám. Tính hiệu quả của những công thức này là không phải bàn cãi, tuy nhiên điểm hạn chế chính làm cho các sản phẩm được xây dựng trên công thức này khó áp dụng vào lâm sàng đó chính là chúng chỉ được sử dụng giới hạn trong một thời gian ngắn (trong khoảng 8 tuần) và thoa ngắt quãng vì tác dụng phụ. Phải kể đến một số vấn đề có thể xảy ra như teo da, rạn da, giãn mạch, tăng sắc tố nghịch thường khi dùng kéo dài. Và kết quả là tình trạng nám khi điều trị thường tái phát trở lại, kết quả không thực sự hài lòng bệnh nhân.
Xuất phát từ những vấn đề mang tính then chốt đó, các nhà khoa học luôn không ngừng mày mò, xây dựng, cải tiến các công thức mới để giải quyết những vấn đề tồn tại. Và gần đây trên trang thông tin của Viện Hàn lâm Da Hoa Kỳ đã công bố báo cáo đánh giá hiệu quả và tính dung nạp của công thức kết hợp hoàn toàn mới lạ trong điều trị nám. Công thức này có tên 2013-MCN-333 có chứa các chất khá thân thuộc như retinoid, kháng viêm NSAID, kháng tyrosinase và chất tạo kết dính/bảo vệ tia UV:
- Tazarotene 0.75% cải thiện độ xâm nhập của sản phẩm thoa cũng như làm tăng tốc độ đổi mới tế bào sừng da chứa nhiều sắc tố
- Tacrolimus 0.1% làm giảm các yếu tố trung gian trong quá trình viêm, cải thiện tính dung nạp với sản phẩm
- Azaleic acid 20% làm giảm hoạt động của các enzyme tyrosinase
- Kẽm oxide 10% tạo sự gắn kết của các thành phần và bảo vệ da khỏi tác động của tia UV.
Nhờ đó, sản phẩm có khả năng cải thiện sắc tố da trong điều trị nám thông qua các cơ chế (i) tác động phiên mã và hoạt tính tyrosinase, (ii) hấp thu và phân bố các melanosome trong các tế bào sừng da đích, và (iii) đẩy nhanh thoái giáng melanin, melanosome và đổi mới tế bào sừng chứa đầy sắc tố trong nám.
Các tác động hiệp đồng của các thành phần hoạt tính chính trong công thức này trên những bước khác nhau trong quá trình hình thành nám đẩy nhanh đáp ứng và cải thiện về mặt lâm sàng, cũng như làm giảm nguy cơ hình thành các tác dụng phụ.
Đề xuất được đưa ra đó là với sự đổi mới trong công thức này sẽ cho phép sử dụng sản phẩm với thời gian dài hơn, mang lại hiệu quả tốt hơn mà gần như hạn chế được nhiều tác dụng phụ khi đó. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là những nghiên cứu đặt nền móng ban đầu. Cần thêm nhiều đánh giá trong tương lai thực hiện rộng rãi hơn không chỉ đối với chỉ nữ giới mà cả nam giới, đánh giá kĩ càng khi dùng kéo dài về hiệu quả và tính dung nạp, cần nhiều cải tiến hoàn chỉnh trong công thức vì hiện vẫn khó để có thể dùng mỗi ngày được bởi vì nồng độ hoạt tính cao và dạng kem đặc khó sử dụng.
Dĩ nhiên, chỉ đến đây thôi chúng ta cũng có quyền hi vọng sự cải tiến mới có thể mang lại những sản phẩm thực sự tốt, an toàn hơn nữa để đa dạng lựa chọn điều trị hơn nữa trong tương lai đúng không nào!
Nguồn tài liệu:
Brandon Kirsch, MD; Paul M. Hoesly, MD; Anokhi Jambusaria, MD, MSCE; Michael G. Heckman, MS; Nancy N. Diehl, MS; and Jason C. Sluzevich, MD (2019). Evaluating the Efficacy, Safety, and Tolerability of the Combination of Tazarotene, Azelaic Acid, Tacrolimus, and Zinc Oxide for the Treatment of Melasma: A Pilot Study;. J Clin Aesthet Dermatol. 2019;12(5)40–45
