Quả thực lo ngại việc mụn không điều trị để lâu sẽ trở thành nốt ruồi là vấn đề rất nhiều bạn băn khoăn. Bài viết này tôi sẽ cùng bạn làm rõ hơn vấn đề này dưới cơ sở khoa học nhé.
Nội dung chính của bài viết
Mụn đầu đen và nốt ruồi khác nhau về bản chất
Mụn đầu đen
Khi nhân đóng (mụn đầu trắng) phát triển ổn định, gây giãn nở phần miệng trên bề mặt da để lộ ra tổ chức dạng sừng sẫm màu từ nâu nhạt đến đen. Sắc tố này chính là các melanin được tạo ra trong quá trình tiến triển, chuyển hóa trong lòng tổ chức mụn.
Xem thêm về phân loại các tổn thương mụn, cách chăm sóc và điều trị tại “Nói tất cả về chăm sóc, điều trị mụn trứng cá”.
Nốt ruồi
Nhìn chung với các nốt ruồi (nevus sắc tố, số nhiều nevi), có thể chia thành hai nhóm riêng biệt là nốt ruồi thông thường (điển hình) và nốt ruồi không thường gặp (không điển hình) hoặc loạn sản. Trong mỗi loại tổn thương sẽ có dạng bẩm sinh và loại mắc phải.
Những nốt ruồi mà chúng ta thường thấy xuất hiện nhiều đó chính là các nốt ruồi điển hình (thông thường). Đây là tình huống khi da của chúng ta xuất hiện tổn thương sắc tố do các tế bào hắc tố (melanocyte) tập trung thành đám.
Trên kết quả sinh thiết cho kết quả các tế bào sắc tố sắp xếp theo từng tổ nhỏ có hình dạng và kích thước tương tự nhau. Tổ tế bào chủ yếu nằm trên đầu nhú chân lược trong cấu trúc da. Khi đó, lượng sắc tố melanin được tạo ra cũng có sự khác biệt, hình thành nên màu sắc của nốt ruồi.
Như vậy, về mặt bản chất thì 2 loại tổn thương này là khác nhau.
Nốt ruồi và quá trình hình thành
Nốt ruồi thông thường có hình tròn hoặc oval, phẳng hoặc gờ nhẹ lên mặt da, màu sắc đồng nhất, bờ đều rõ. Màu sắc có thể có màu hồng/nâu nhạt đến màu đen, và ở những người có da sậm màu thường thì nốt ruồi cũng đen đậm hơn so với những người da trắng. Đường kính thường nhỏ hơn 6mm (độ rộng của đấu bút chì), bề mặt trơn láng.
Tùy thuộc mô thức tiến triển tự nhiên của nốt ruồi thông thường, các nốt ruồi xuất hiện nhơ ở dạng lentigo đơn giản, và sau đó hình thành nên ở lớp liên kết sâu hơn và sau đó là hỗn hợp và nốt ruồi trung bì. Cuối cùng, chúng biến mất hoàn toàn hoặc tạo một tổn thương dạng sẩn xơ hóa. Những tổn thương như lentigo do ánh sáng có xu hướng nhạt hơn nốt ruồi và có bờ ít đồng nhất hơn.
Các yếu tố hình thành nốt ruồi, không có mụn!
Nốt ruồi thường xuất hiện ở giai đoạn dậy thì
Nếu xét đến các yếu tố liên quan đến quá trình hình thành nốt ruồi. Số lượng nốt ruồi rất khác biết giữa người này với người khác và giữa các độ tuổi với nhau. Mặc dù một số nốt ruồi có thể thấy được ngay từ lúc sinh ra, tuy nhiên thông thường nốt ruồi sẽ hay xuất hiện nhất trong khoảng độ tuổi dậy thì.
Tuýp da, di truyền liên quan đến số lượng nốt ruồi
Ở những người da trắng, số lượng nốt ruồi trung bình ở một người dao động trong khoảng giữa 30-70 nốt ruồi ở những năm 30-40 tuổi. Trong khi đó, ở những chủng tộc cho tuýp da sậm màu hơn thì thường có ít nốt ruồi hơn.
Ánh nắng gia tăng nguy cơ hình thành nốt ruồi
Bên cạnh yếu tố chủng tộc, ví dụ như đặc điểm về sắc tố và yếu tố di truyền, việc tiếp xúc ánh nắng mặt trời nhiều là nguyên nhân quan trọng nhất từ phía môi trường gây hình thành nên nốt ruồi.
Có cần bận tâm đến nốt ruồi không?
Những nghiên cứu dịch tễ học cho thấy số lượng nốt ruồi trên cơ thể là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất trong việc hình thành ung thư tế bào hắc tố. Đây là loại ung thư da ác tính bắt nguồn từ các tế bào melanocyte. Một khi hình thành nó có thể nhanh chóng xâm nhập những tổ chức lân cận và phát tán đi các cơ quan khác trong cơ thể như phổi, gan, xương hoặc não.
Nguy cơ ước tính trong phân tích hệ thống là tăng gấp 6.3 ở những người có hơn 100 nốt ruồi thông thường khi so sánh với những người có ít hơn 15 nốt ruồi. Còn giải thích vai trò cụ thể như thế nào thì cho đến nay vẫn đang còn được nghiên cứu thêm.
Nốt ruồi không cần điều trị hay theo dõi đặc hiệu nào khác. Bạn cũng không cần phải quá bận tâm về nó mỗi ngày. Với người Á Đông chúng ta, nốt ruồi còn có vị trí rất đặc biệt trong nhân tướng học, xem vận mệnh của mỗi người. Tuy nhiên, tôi xin phép không đề cập đến trong nội dung bài viết này.
Những dấu hiệu cảnh báo từ nốt ruồi
Lời khuyên là bạn nên tự kiểm tra thường xuyên và phát hiện những thay đổi bất thường sớm về hình dạng, màu sắc. Nếu những ai có nhiều hơn 100 nốt ruồi thông thường (một số tài liệu đề cập đến con số 50) thì cần thăm khám toàn thân với bác sĩ mỗi năm một lần.
Trong quá trình tự kiểm tra da của mình, bạn cũng cần thăm khám với bác sĩ khi nốt ruồi trở nên:
- Thay đổi màu sắc
- Thay đổi kích thước (ngay cả khi nhỏ hơn hoặc lớn hơn)
- Thay đổi hình dạng, bề mặt, độ lồi lõm lên mặt da
- Bề mặt nốt ruồi trở nên khô, bong vảy
- Nốt ruồi trở nên cứng chắc hoặc cảm giác như nốt sần ở da
- Gây ngứa
- Chảy máu hoặc rỉ dịch
Gửi gắm đến bạn đọc
Như vậy, có chăng là giai đoạn hình thành nốt ruồi cũng phát triển với cùng giai đoạn thường xuất hiện mụn. Và những trường hợp không được che chắn, bảo vệ khỏi ánh nắng cũng là yếu tố gây tác động đến cả mụn lẫn nốt ruồi.
Nếu bạn bị mụn, hãy điều trị sớm và đúng phương pháp. Không quên bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời. Điều đó sẽ giúp bạn sạch mụn và hạn chế nguy cơ hình thành nốt ruồi. Còn lại, có thể nói cho đến hiện tại chưa có mối liên quan rõ ràng về việc mụn không điều trị sẽ gây nên nốt ruồi bạn nhé.
Tôi là ai? xem thêm giới thiệu tác giả
Tôi rất ủng hộ bạn nhấn nút chia sẻ hoặc sao chép nhưng hãy đảm bảo trích dẫn nguồn đầy đủ, phù hợp và không cắt xén thông tin tác giả. Cảm ơn bạn!
Nguồn tài liệu tham khảo
- Plewig, Gerd, Melnik, Bodo, Chen, Wen Chieh (2019). Plewig and Kligman´s Acne and Rosacea, 4th edition. Berlin, Germany:Springer
- Rainer Hofmann-Wellenhof and H. Peter Soyer (2010). Common Nevus trong Hans Peter Soyer, Giuseppe Argenziano, Rainer Hofmann, Wellenhof, Robert H. Johr. Color Atlas of Melanocytic Lesions of the Skin, 1st edition. Berlin, Germany:Springer
- Melanocytic naevus. https://dermnetnz.org/topics/melanocytic-naevus/
